Tesmit:Aksiran kisiye rahmetle ve hidayetle dua etmektir.
Islâm'in emrettigi ictimai adablardan biri de aksirma ve tesmit adablaridir.

Resulullah s.a.s. efendimiz bu hususta söyle buyurmustur.
«Sizden biriniz aksirdigi zaman, 'elhamdülillah' desin. Yanindaki de ona: 'yerhamukellah'desin. Aksiran yanindakine cevapla:'Allah sizi dogru yola eristirip kalbinizi en uygun Sekilde düzeltsin!' söylesin.»
Ebu Davud ile Tirmizi'nin rivayetinde, aksiranin sunu da söylemesi nakledilmistir: Allah bize ve size magfirette bulunsun» (1)
Iste bu hadisierden su sonuçlari çikariyoruz:
Aksiran kimse «el-Hamdülillah» veya «el-Hamdülillahi Rabbi'lalemin» der.
• Yaninda bulunan kimse ona: «Yerhamukellah: Allah sana rahmetini indirsin!» der.
• Aksiran ona cevapla: «Yehdîna ve yehdîkümullah: Allah sizi ve bizi hidayetine eristirsin» der. Veya «Yerhamüna ve yerhamükümullah: Allah bizi ve sizi magfiretine eristirsin.> diye mukabele eder.
Aksirma adabindan digerleri de Söyledir:
• Aksiran «elhamdülillah» demedigi takdirde, yanindaki «yerhamukellah» demez.
Bu konuda Ebu Musa r.a. dan rivayetle peygamberimiz: «Sizden biriniz aksirdigi zaman 'el-hamdülillah' derse tesmitte bulunun, yani ona «Yerhamukellah» deyin. «EI-Hamdülillah» demezse, siz de «Yerhamukellah• demeyiniz.» (2) buyurmustur.
• Aksiranin yaninda «elhamdü» sözünü söylemekte bir sakinca yoktur. Bilakis, böylece aksirana, aksirdiktan sonra Allah'a hamdetmesi hatirIatilmis olur.
• Aksirirken eli veya mendili agzin üzerine koymak ve mümkün oldugu nisbette sesi alçaltmak. Zira Resulullah s.a.s. efendimiz aksirirken hep elini veya elbisesini agzinin üstüne kor ve sesini de alçaltirdi. (3)
Tesmit en çok üç defaya kadardir.
Aksiran kimse bunu ardarda tekrarlarsa, sünnete uygun olan ona üç defaya kadar «Yerhamukellah» demektir.
Ashabdan Seleme b. Ekva r.a. diyor ki: Bir adam, Peygamber s.a.s. efendimizin yaninda aksirdi. Ben de orada bulunuyordum. Resulullah 'Yerhamukellah' dedi. Adam ikinci ve üçüncü defa aksirdi. Yine'Yerhamükellah' cevabini aldi. Üçten fazla aksir inca: «Galiba bu adam nezle olmustur.» (4) dedi.
üçten fazla aksiren kimse için afiyet ve selametle dua etmenin
müstehap oldugu bildirilmistir.
• Yabanci genç kadrna tesmitte bulunmamak.
Ulemanin çogu mü'min bir erkegin mahremi olmayan yabanci bir
kadinin aksirmasina 'Yerhamükellah' diye mukabelede bulunmasini tah
rimen mekruh saymislardir.
Aksirmanin adaplarindan izah etmeye çalistigimiz bu kural ve kavram
lari ezberliyerek, uygulamaya koyalim insaallah.

Notlar
(1) Buhari, Ebu Hureyre r.a. dan(2) Müslim, Ebu Musa r.a. dan(3) Ebu Davud, Tirmizi, Ebu Hureyre r.a. dan (4) Ibn Sinni: Ebu Hureyre r.a.dan